quản lý tòa nhà

1. Về đánh giá mức độ rủi ro cháy nổ pin xe điện đối với môi trường sống và an toàn đô thị?

Trong xu thể hướng tới nền Kinh tế xanh, giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường do các phương tiện giao thông dùng nhiên liệu hóa thạch (xăng dầu) thì phương tiện giao thông dùng điện là loại phương tiện đang được khuyến cáo chuyển đổi. Bên cạnh nhiều ưu điểm của xe điện như thân thiện với Môi trường không phát sinh ra các chất thải gây ô nhiễm MT không khí như bụi mịn, COx, NOx, SOx, HC… sử dụng xe điện dùng pin tiết kiệm chi phí vận hành bảo dưỡng, không gây tiếng ồn lớn như động cơ đốt trong, tăng tốc nhanh, bảo trì đơn giản. Tuy nhiên phạm vi di chuyển hạn chế đường xa sau 1 lần sạc so với xe xăng, cần có nhiều trạm sạc, thời gian sạc lâu hơn khi tiếp nhiên liệu là xăng… theo dự đoán tới 2030 xe điện sẽ chiếm khoảng 12% tổng số phương tiện giao thông đường bộ trên toàn cầu, ngành CN sản xuất xe điện, nghiên cứu phát triển và hoàn thiện pin sẽ ngày càng phát triển

Một trong những vấn đề hiện nay đang được hết sức quan tâm tại nhiều quốc gia trên thế giới đang phát triển phương tiện giao thông là xe điện dùng pin như Mỹ, TQ, EU Canada… là các pin lithium nằm trong xe điện, ô tô điện luôn tiềm ẩn mối nguy hiểm cháy nổ, Sự tăng trưởng mạnh của thị trường xe điện trên thế giới, việc quy định quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy cho pin sạc xe điện là việc cần phải được quan tâm. Đây là vấn đề mới mà nhiều quốc gia, không chỉ có Việt Nam phải đối mặt. Đã có nhiều sự cố xảy ra tại nhiều quốc gia do cháy nổ pin xe điện gây hậu quả chết người, thiệt hại tài sản… nhiệt sinh ra do cháy nổ khá lớn, phát sinh thêm các chất thải sinh ra do cháy nổ pin xe điện sẽ gây ô nhiễm MT và mất an toàn tại các khu dân cư tập trung,  mặt khác việc xử lý sự cố cháy nổ do pin xe điện không như các sự cố cháy nổ thông thường sẽ rất khó để có thể dập được bằng những bình cứu hỏa thông thường hiện nay (Lửa bùng phát phá vỡ lớp vỏ nhựa. Nhiệt độ tăng mạnh, pin bắt đầu phát nổ. Dùng bình bột để dập lửa, dù có phun cạn cả 1 bình loại 4kg, thì ngọn lửa vẫn tiếp tục bùng lên. Tiếp tục chuyển sang dùng 1 bình khí CO₂ để dập, cũng phun liên tục cạn bình, ngọn lửa vẫn tiếp tục bùng lên). Về cơ bản nguyên lý của các bình chữa cháy thông thường hiện nay là làm cách ly chất cháy với oxy để ngăn phản ứng cháy. Tuy nhiên, đám cháy của pin xe điện không cần oxy mà là cháy xuất phát từ các phản ứng hóa học bên trong viên pin. Thậm chí nếu người dân dùng nước để chữa cháy thì có thể giống như tình huống này, nước gặp nhiệt độ cao biến thành hydro lại gây nổ. Hiện nay chỉ có một vài sản phẩm của nước ngoài như bình chữa cháy gốc nước dùng công nghệ bọc phân tử thì mới có thể làm giảm thật nhanh nhiệt độ để dập tắt nó. Tuy nhiên, loại bình này chưa phổ biến, giá thành cao gấp nhiều lần các loại bình thông dụng.

Nhiều quốc gia trên thế giới  đang tập trung vào nghiên cứu cải tiến nâng cao chất lượng Pin Lithium, hạn chế các nhược điểm còn tồn tại, đặc biệt tăng cường khả năng phòng ngừa ứng phó sự cố  cháy nổ pin xe điện (đặc biệt  là Mỹ, EU và TQ) để có thể sớm đưa kết quả nghiên cứu vào sử dụng trong thực tế… vì nhiều khu vực đang sử dụng xe điện dùng pin hiện tại đã có phản hồi không muốn duy trì sử dụng loại pin điện hiện nay (coi như là pin chất lượng trung bình hay chất lượng kém vì tiềm ẩn rủi ro hứa hẹn…) hoặc sẽ sử dụng phương tiện giao thông xanh khác.

2. Vai trò của thiết bị SafeCell trong chiến lược phát triển xe điện bền vững tại Việt Nam?

Trước sự tăng trưởng mạnh của thị trường xe điện trên thế giới, việc quy định quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy cho pin sạc xe điện là việc cần phải được quan tâm. Nó là vấn đề mới mà nhiều quốc gia, không chỉ có Việt Nam phải đối mặt.

Nếu như Việt Nam đang sử dụng các phương tiện giao thông xe điện dùng pin thuộc các thế hệ cũ hay hiện đang áp dụng tại TQ, VN (đã từng có sự cố gây cháy nổ khi sạc pin, chưa được cải tiến khắc phục các nhược điểm và rủi ro cháy nổ khi sạc pin… (nghĩa là các pin điện đang sử dụng hiện nay tại TQ hay Việt Nam) thì cũng có thể  cần thiết có thiết bị như Safecell thiết bị giám sát pin xe điện… tuy nhiên vấn đề là thiết bị giám sát này có cấu tạo thực sự phù hợp với việc giám sát sự cố cháy nổ của pin xe điện hiện nay không

3. Về rào cản pháp lý hoặc tiêu chuẩn kỹ thuật môi trường có thể gặp phải khi triển khai đại trà các thiết bị phòng cháy như Safecell?

Theo mô tả về thiết bị Safecell thì thấy còn đơn giản nếu như được lắp đặt vào hệ thống sạc pin điện thì còn rất nhiều nội dung cần làm rõ hơn và bảo đảm an toàn, tránh sự cố do chính thiết bị Safecell gây ra đồng thời với sự cố do quá trình sạc pin xe điện (nói chung với các loại pin điện phải sạc).

Chú ý  nếu  muốn lắp thiết bị giám sát pin xe điện, không được lắp cho pin kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc đã bị sửa chữa, làm thay đổi thông số kỹ thuật của nhà sản xuất; lắp đặt thêm hoặc thay thế thiết bị tiêu thụ điện so với thiết kế (lắp đặt thiết bị báo động, còi, đèn tăng công suất so với thiết kế của nhà sản xuất…) hoặc chở quá tải sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng, giảm tuổi thọ pin, khi sạc điện sẽ gây hiện tượng ắc quy, pin bị phồng lên có thể gây nổ.

Sạc điện thời gian quá dài, tần suất sạc điện quá cao; sạc trong điều kiện nhiệt độ cao; sạc ngay sau khi sử dụng, ắc quy chưa kịp nguội tự nhiên; sạc gần nguồn nhiệt, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt hoặc gần, bên trên các vật dụng, hàng hóa dễ cháy, nổ, đồng thời ắc quy, pin tự tỏa nhiệt mà không được thoát nhiệt cũng là nguyên nhân gây nổ ắc quy, pin, gây cháy.

- Khi sạc không ngắt khóa điện nguồn điện (vừa sạc và vừa xả điện), thiết bị báo động sẽ tiêu thụ điện năng sẽ làm chức năng điều khiển của bộ sạc cảm biến sai, quá trình điều khiển tại dòng chuyển đổi không được, gây ra hiện tượng sạc không chuyển sang dòng sạc duy trì (không nhảy đèn) từ đó làm mất kiểm soát trong điều khiển của sạc, có thể gây hư hỏng, chập điện bộ sạc. Đồng thời, làm tăng nhiệt độ ắc quy, pin có thể gây đoản mạch bên trong (Cell pin đoản mạch) hoặc đoản mạch bên ngoài (bộ pin được kết nối với thiết bị điện tử công suất, động cơ và cả các phụ kiện khác bị đoản mạch) sẽ gây cháy xe và như vậy cũng phải cân nhắc nếu lại có tác dụng hỗ trợ cho sự cố khi không tuân thủ dung quy trình sạc

Thận trọng sử dụng Safecell khi Ổ sạc bị ẩm ướt, sạc nơi không thông thoáng để thiết bị có thể tản nhiệt; dây dẫn điện được đấu nối không bảo đảm yêu cầu kỹ thuật hoặc sử dụng thời gian dài hoặc bị va đập, chuột cắn bị mất khả năng cách điện gây phóng điện, chập điện.

Tất nhiên việc triển khai đại trà bổ sung thiết bị giám sát pin như Safecell cần phải được chấp thuận của cơ quan có trách nhiệm về kỹ thuật an toàn và PCCC

4. Về đề xuất lồng ghép giải pháp này vào chính sách phát triển xanh của Nhà nước?

Sử dụng các phương tiện giao thông dùng pin điện thay thế dùng động cơ sử dụng nhiên liệu hóa thạch là hướng đi đúng đắn hướng tới chính sách phát triển kinh tế xanh, phát triển bền vững của của nhà nước VN. Với một số loại pin điện dùng cho phương tiện giao thông hiện nay còn tiềm ẩn nguy cơ  cháy nổ nên ngoài các biện pháp phòng tránh cháy nổ pin khi sạc theo yêu cầu của nhà sản xuất và quy định của cơ quan PCCC thì việc nghiên cứu sử dụng giải pháp nếu có nghiên cứu bổ sung thiết bị giám sát pin xe điện phù hợp với đặc điểm và yêu cầu của loại pin được lựa chọn sử dụng là đáng khuyến khích (trong tình hình sử dụng pin xe điện hiện nay ở Việt Nam). Nhưng chú ý cần nhanh chóng tiếp cận với các kết quả của nhà sản xuất pin (ở nước ngoài) cải tiến và hoàn thiện các loại pin xe điện mới an toàn phòng chống được cháy nổ, hạn chế được các sự cố rủi ro hiện đang có đối với pin điện đang sử dụng ở VN, để áp dụng vào các phương tiện giao thông dùng pin điện cho Việt Nam trong những năm tới.

Bởi có thông tin Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 có khoảng 50% người dùng sử dụng xe điện và hướng tới mục tiêu 100% vào năm 2050. Với xu thế này, vấn đề quản lý an toàn phòng cháy chữa cháy các loại pin sạc là điều cực kỳ cần thiết. Phải có những phương án nghiên cứu hoàn thiện việc sử dụng pin xe điện, quy định cụ thể và chi tiết bởi nó liên quan trực tiếp đến tính mạng con người.

Trung Quốc hiện dẫn đầu toàn cầu về xe điện với hơn 350 triệu xe đạp điện và hàng triệu ô tô điện nhưng hành trình này đầy cảnh báo Giai đoạn 2002–2006. Chính phủ Trung Quốc khuyến khích mạnh xe đạp điện để giảm ô nhiễm nhưng sau đó phải tạm cấm vì tai nạn và cháy nổ gia tăng. Chuyển sang dùng pin lithium-ion nhưng tình hình vẫn phức tạp: Theo China Daily (2024), riêng năm 2024 có hơn 21.000 vụ cháy xe đạp điện, trong đó 3.243 vụ xảy ra khi sạc; 22% pin không đạt chuẩn và 90% vụ cháy diễn ra tại hành lang hoặc căn hộ vì thiếu trạm sạc công cộng. Tai nạn giao thông cũng leo thang: tại Quảng Châu, 60–70% chấn thương nghiêm trọng gặp phải do liên quan đến xe đạp điện, phần lớn do xe bị độ chế chạy 50–60 km/h thay vì 25 km/h theo quy định.

Có thể rút ra bài học rõ ràng: một lộ trình giao thông xanh thiếu tiêu chuẩn kỹ thuật, giám sát an toàn và chính sách hỗ trợ xã hội sẽ tạo ra chi phí khổng lồ và làm xói mòn niềm tin người dân – yếu tố sống còn của mọi cải cách./.