Hàng nghìn cây cổ thụ tại nước Anh, trong đó có cây táo gắn liền với định luật vạn vật hấp dẫn của nhà khoa học thiên tài Isaac Newton, đang chết dần do ô nhiễm môi trường, phát triển đô thị và biến đổi khí hậu.
Phạm Đức Thi, VACNE
Từ cây táo Newton…
Theo Telegraph, tác giả Minh Long đã cung cấp cho chúng ta những thông tin thú vị và đáng suy ngẫm về “cây di sản” trong bài “Cây táo Newton sắp chết”.
Bài báo viết: Hàng nghìn cây cổ thụ tại nước Anh, trong đó có cây táo gắn liền với định luật vạn vật hấp dẫn của nhà khoa học thiên tài Isaac Newton, đang chết dần do ô nhiễm môi trường, phát triển đô thị và biến đổi khí hậu.
|
Cây táo trong điền trang Woolsthorpe, hạt Lincolnshire, Anh. Thiên tài khoa học Isaac Newton phát triển định luật vạn vật hấp dẫn sau khi nhìn thấy một quả táo rụng từ cây này. Hiện nay nó đã được gần 350 tuổi. Ảnh: Telegraph.
|
Tổ chức bảo tồn các di sản tự nhiên, kiến trúc và lịch sử trên lãnh thổ vương quốc Anh (National Trust) cho biết, xứ sở sương mù sở hữu một số cây cổ thụ nổi tiếng nhất thế giới. Chúng mọc trong các lâu đài cổ, công viên quốc gia và cả trong nhà dân.
Tuy nhiên, tình trạng sử dụng hóa chất trong sản xuất nông nghiệp, xói mòn đất, ô nhiễm trong các đô thị, tình trạng ấm lên toàn cầu có thể giết chết những cây cổ thụ nổi tiếng nếu con người không nhanh chóng ra tay để cứu chúng.
Trong số những cây nổi tiếng nhất xứ sương mù đối mặt với nguy cơ diệt vong có cây táo gần 350 tuổi tại điền trang Woolsthorpe, hạt Lincolnshire. Nhà khoa học thiên tài Isaac Newton đã phát minh định luật vạn vật hấp dẫn sau khi nhìn thấy một quả táo từ cây này rơi xuống đất vào năm 1665.
Đến cây Nhãn Tổ, Phố Hiến, Hưng Yên….
"Nhãn lồng bổ ngập dao phay" của Hưng Yên nổi tiếng khắp nơi với cùi khô rang, cắn vào thấy giòn sần sật và ngọt lự.
Cả tỉnh Hưng Yên trồng nhãn, nhưng danh tiếng nhất là nhãn ở vùng Phố Hiến, khu trung tâm kinh tế thương mại của nền văn minh Phố Hiến xưa “Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”. Ở đây có cây nhãn Tổ. Đó là cây nhãn tiến vua ngày trước được trồng ngay trong Đình Hiến, ven đường và đã được dựng bia ghi danh. Mùa nhãn năm trước chúng tôi có dịp về thăm Phố Hiến. Đứng dưới gốc cây Nhãn Tổ chúng tôi tỏ ý băn khoăn. Như đoán được ý nghĩ của chúng tôi, một bác già nói: Nhãn Tổ có tuổi khoảng bốn trăm năm, cái gốc to tới mấy người ôm, rất tiếc là đã bị mục, chỉ còn một nhánh mọc lên. Vậy mà Nhãn Tổ vẫn sai, những chùm nhãn trĩu cành, nâu óng, vẫn ngon nổi tiếng một vùng. Câu thơ ai đó viết:
Đến thăm người: Cụ nhãn Tổ quê tôi
Vẫn ngả bóng tròn, hiên ngang giữa cuộc đời!
Hình ảnh cây Nhãn Tổ - xuân 2010Và Cây Vải Tổ, Thanh Hà, Hải Dương
Cây Vải Tổ tọa lạc tại thôn Thuý Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Hai trăm năm trước, cụ Hoàng Văn Cơm đã trồng cây vải quý hiếm này.
Bốn mươi năm trước tôi may mắn được công tác tại Đài Khí tượng Hải Hưng trong hơn 4 năm, đã từng được thưởng thức quả của chính cây Vải Tổ. So với các cây vải khác, quả của cây Vải Tổ nhỏ hơn rất nhiều, vỏ mỏng hơn, hạt bé hơn, cùi mọng nước với vị ngọt lịm, thanh tao. Một lần được nếm, mãi không quên.
Tôi cũng đã từng chứng kiến người dân nơi đây yêu quý và bảo vệ cây Vải Tổ thế nào. Ấy là vào năm 1971, năm lụt lớn ở nhiều địa phương, trong đó có Hải Dương. Anh bạn tôi quê Thúy Lâm, ở chính nơi cây Vải Tổ tọa lạc. Trong bộn bề công việc quan trắc, dự báo, truyền tin cho các cơ quan trong tỉnh để hạn chế thiệt hại thiên tai, anh luôn thấp thỏm “không biết cây Vải Tổ có trụ được không?”. Anh gọi điện về quê hỏi thăm và với vẻ mặt rạng ngời: “Vải Tổ vẫn đứng vững, vẫn không sao”. Hai trăm năm qua Vải Tổ đã gồng mình chống chọi mưa nắng, bão giông như thế, để mà tồn tại, để cống hiến cho đời một thứ quả quý hiếm tuyệt vời.
Cây Vải Thiều Tổ, tại thôn Thuý Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, chụp ngày 21-6-2009. Ảnh: dulichhaiduong.vn
Theo National Trust, nước Anh có ít nhất 100.000 cây cổ thụ. Ngoài 40.000 cây thuộc sở hữu của National Trust, số cây còn lại hầu như không được biết đến và bảo vệ. Còn tại Việt Nam, một trong những quốc gia được coi là có hệ sinh thái và đa dạng sinh học phong phú vào bậc nhất, đã kiểm kê được bao nhiêu “cây di sản”? và, bao nhiêu cây được biết đến và bảo vệ?
Ngày 18 tháng 3 năm 2010 Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã phát động sự kiện "Bảo tồn cây Di sản Việt Nam" nhằm vinh danh và bảo vệ các cây di sản của Việt Nam, là một sự kiện quan trọng, được đưa ra đúng vào “Năm quốc tế về đa dạng sinh học”. Một sự kiện đầy ý nghĩa, được nhiều tổ chức, cơ quan quản lý, truyền thông và đông đảo cộng đồng hoan nghênh, hưởng ứng. Bởi, “cây di sản” là môi trường sống của nhiều loài chim, côn trùng và địa y, những loài chỉ có thể tồn tại trên những cây lâu năm. Bởi, “cây di sản” không chỉ có giá trị về mặt lịch sử, mà còn chứa đựng một thứ tình cảm rất linh thiêng, rất sâu nặng của mỗi người Việt Nam./.