quản lý tòa nhà

Mùa nước nổi, ra ngay mương nước trước nhà cũng có thể câu được những chú cá rô béo ngậy. Ảnh: Hồ Hùng.

Sáng sớm cuối tuần, khi ánh nắng ban mai mới chập chờn trên mấy đọt dừa ven sông, cả nhóm bốn người “phố chợ” chúng tôi đã có mặt ở ven sông Ba Mít (thuộc xã Trường Thành, huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ).
Anh Nguyễn Văn Hai, chủ nhà, đã dọn sẵn cả đống cần câu dưới bến theo lời hẹn trước. “Hôm qua, bà ở nhà kế bên ngồi câu chỉ một mình nhưng được hơn nửa ki lô gam cá rô”, anh nói rồi tất bật xách bịch tép nhỏ mua sẵn ở chợ, vừa tóm mồi cho từng cần câu vừa hướng dẫn chúng tôi biết cách tự làm.

Nước đã dâng lên gần tháng nay. Những cánh đồng sau nhà anh Hai được xả đê “hứng” phù sa, ngập mút nước, chỉ trơ vài ngọn cỏ. Đây cũng là lúc cá linh từ vùng An Giang chuẩn bị đổ xuống, còn cá ngoài đồng rậm rịt ra sông, mặc tình vùng vẫy. Đó cũng là quy luật tự nhiên.

Mùa nước thì nông dân đành gác tay liềm, tay cuốc, dành ruộng đồng cho nước tha hồ xâm chiếm. Nhưng bù lại, đó cũng là lúc nhiều sản vật xuất hiện bù đắp cho nông dân nguồn thu nhập khác. Tuy nhiên, những năm gần đây, nhiều địa phương ở ĐBSCL đã xây dựng đê bao ngăn nước để trồng lúa nên nông dân cũng mất luôn nguồn lợi không nhỏ này.

Giá cá linh hiện nay vào khoảng 14.000-20.000 đồng/ki lô gam, cá rô non giá cũng cỡ đó. Còn những cây điên điển mọc hoang ở những bờ ruộng xa xa kia, bông của chúng bày bán ngoài chợ gần 30.000 đồng/ki lô gam. Cứ chịu khó bỏ công vác lưới, xách câu hoặc lấy ghe đi hái bông điên điển chừng vài tiếng đồng hồ, mỗi người cũng kiếm được vài chục ngàn đồng...

“Cá rô non hổm rày ra sông dữ lắm! Khỏi cần ra ruộng câu”, anh Hai giải thích lý do chọn địa điểm câu là bờ sông. Chừng tháng 5-6 Âm lịch, cá rô trên đồng bắt đầu vào mùa sinh sản. Và mùa này, cá con phát triển với mật độ dày đặc, sẵn con nước tràn nên ùa ra sông.

Ngay mép nước, chỗ mấy bụi cỏ sát bờ, cá rô liên tục ăn móng (quẫy, ngớp trên mặt nước). Cả nhóm chúng tôi vội vã thả câu, người đứng, người ngồi, rộn rã cả bờ sông.

Mà cá nhiều thiệt! Vừa thả mồi xuống, cá đã đớp, giật phao liên tục. Từng chú cá rô non trắng xanh, béo lẳn oằn mình nhảy trên không trung sau mỗi lần giật câu. Mỗi khi câu được chú cá nào to chừng ba ngón tay, cả nhóm lại ồ lên thích thú. Cũng có chú còn “lớn mạng”, vừa giật lên đã sứt câu, rớt lại xuống sông, tiếng xuýt xoa tiếc rẻ lại vang lên... Toàn là cá rô. Bởi anh Hai đã cố tình chuẩn bị cần câu, với phao và lưỡi cách nhau gần nửa mét. Với chiều sâu ấy, cá lòng tong, vốn quen kiếm ăn trên mặt nước, khó lòng chen vào để đớp mồi.

Cá rô non ra sông, người ta khó đánh bắt được bằng lưới. Bởi chúng thích vào sát bờ, bám theo các rễ cây, hốc đất... để trú ngụ, kiếm mồi. Những chỗ này lưới khó lòng vây chúng được vì đầy rẫy chướng ngại vật. Chỉ có cách câu. Mà câu vừa được hưởng cái thú bắt cá, vừa thấm thía cái sướng của nông dân trong mùa nước nổi, ai lại chẳng ham, nhất là với dân sống ở đô thị, chỉ quen với tiếng xe cộ, khói bụi rầm trời. Về nông thôn, nhàn nhã ngồi thả câu ven những bờ tre, bụi chuối mát rượi, giật từng chú cá một là cái thú mà nhiều người ưa thích.

“Mấy chú này đi câu cá rô non mà xài toàn điện thoại di động đời mới!”, tiếng một bà cụ trong nhà nói vọng ra khi chúng tôi đến câu trước bến. Bà cụ có cái lý riêng. Bởi theo anh Hai, mùa này sản vật đồng bằng quá phong phú, cá đồng nhiều nên người dân chỉ tìm câu những chú lươn vàng ươm, những con cá lóc đồng đen trũi... để bán được nhiều tiền. Còn những chú cá nhỏ như cá rô non, cá linh, cá lòng tong,... người ta thường chỉ bắt bằng dớn, vó, lưới... để thu về vài ki lô gam mỗi lần thu lưới. Ít có ai bỏ công ngồi câu từng con cá nhỏ như chúng tôi.

Vài tiếng đồng hồ buổi sáng, chiến lợi phẩm của cả nhóm là một rổ cá rô non đầy ắp. Trên nhà, anh Hai đã chuẩn bị sẵn nồi cơm, rổ rau, cái bếp gas nhỏ... Một chiếc chảo dầu được đặt lên bếp, đun vừa sôi là từng chú cá một được thả vào. Cá rô non không đánh vảy, chỉ mổ bụng bỏ ruột cho sạch, chiên vàng, cắn một miếng thấy giòn tan, béo ngậy trong miệng... Ngon hết biết!

Cơn mưa bất chợt vào buổi trưa, khiến khí trời càng thêm mát dịu. “Mưa mà kéo dài chừng vài tiếng đồng hồ, chắc ăn là tối nay ra đồng săn ếch trúng đậm”, anh Hai nói. Chừng hơn tuần nay, đêm nào anh và đứa con trai lớn cũng ở ngoài đồng, vừa thăm chừng mấy cần câu cắm cá lóc, vừa đặt vài chục cái trúm bẫy lươn, sáng nào cũng bán được từ 100.000-200.000 đồng.

“Chừng hơn tháng nữa, mấy chú muốn ăn cá linh, cá lòng tong cứ kéo vô đây. Lúc ấy, chúng tụ về nhiều, bắt dễ ợt mà không cần lưới. Cứ lấy cái mùng cũ giăng úp nóc xuống đáy sông, bốn góc giăng lại cho cứng, xong thả lửng một phía rồi thả cám, mỡ... dụ chúng vào. Chừng thấy cá trong mùng ăn móng nhiều thì kéo dây, túm mùng lại, bảo đảm mỗi lần thu không dưới 1 ki lô gam cá”, anh Hai khẳng định.

Chợt nghĩ, người nông dân ở ĐBSCL đã quen lắm với con cá, hạt phù sa... theo sông Hậu đổ về vào mỗi mùa nước nổi. Vậy mai này, khi hàng chục con đập thủy điện lớn, nhỏ ở Trung Quốc, Lào... ào ạt vận hành, ngăn dòng di chuyển của cá, của phù sa... liệu những người nông dân chân chất này sẽ lấy gì bù đắp?

(TB KTSG, 2/11/2009)