Cát Tiên – 6. Nhất bên trọng nhất bên khinh ?
Cùng thời gian với một hiện tượng xã hội khá nóng bỏng là một bộ phận dư luận rầm rộ phản đối 2 dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, một seri 5 thủy điện khác được đề xuất trên sông Đồng Nai thuộc tỉnh Đồng Nai trong phạm vi Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai mới được UNESCO công nhận lại không hề có ý kiến bình luận gì.
Nguyễn Đình Hòe VACNE
Các bậc thủy điện dự kiến trên đọan cuối trung lưu sông Đồng Nai, phía trên thủy điện Trị An đang hoạt động
Sở Tài nguyên & Môi trường Đồng Nai đã đề nghị ngừng ngay việc xây dựng thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, nguyên nhân là để hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường, tài nguyên động thực vật, đa dạng sinh học… của Vườn quốc gia Cát Tiên và mối lo cạn nước cho thủy điện Trị An trong tỉnh Đồng Nai.
Hai bậc thủy điện Đồng Nai 6 và 6A nằm ở ranh giới phía bắc của khu Cát Lộc (còn gọi là khu bảo tồn tê giác), nằm biệt lập với khu Bảo tồn Đa dạng sinh học cốt lõi của VQG Cát Tiên là khu Nam Cát Tiên qua cả chiều ngang của huyện Cát Tiên tỉnh Lâm Đồng. Thủy điện Trị An đang hoạt động có dung tích hồ chứa là 1,77 tỷ m 3, dung tích hoạt động là 1,1 tỷ m 3, gấp trên 73 lần dung tích hoạt động của dự án Đồng Nai 6A (15 triệu m 3) vốn nằm bên dưới thủy điện Đồng Nai 6 và thuộc loại đập thủy điện điều tiết ngày. Nỗi lo này giống như nỗi lo con kiến đốt quả bầu làm quả bầu bị thui vậy.
Cùng thời gian đó, UBND tỉnh Đồng Nai đã kiến nghị hiệu chỉnh một quy hoạch dự án thủy điện đã bị hủy là Đồng Nai 8 từ một bậc ban đầu (chỉ có thủy điện Đồng Nai 8) thành 5 bậc thang thủy điện cột nước thấp là : Tà Lài, Phú Tân 1, Phú Tân 2, Thanh Sơn và Ngọc Định thay thế cho dự án thủy điện Đồng Nai 8, tổng công suất lắp máy của 5 bậc này là 164 MW, để hạ diện tích đất ngập còn 361 ha phía dưới hồ Trị An và bên trên thủy điện Trị An. Hai thủy điện bị phản đối Đồng Nai 6 và 6A cho tổng công suất 1tỷ KW nhưng chỉ làm ngập 137 ha rìa bắc khu Cát Lộc.
Cần lưu ý rằng theo đường sông Đồng Nai, thủy điện Đồng Nai 6A cách Bàu Sấu – trung tâm bảo tồn sinh cảnh đất ngập nước của VQG Cát Tiên là khoảng 70 km, còn 5 bậc thủy điện do tỉnh Đồng Nai đề xuất thay cho bậc Đồng Nai 8 thì nằm ngay trong khu dự trữ sinh quyễn Đồng Nai vừa được UNESCO công nhận.
Nhiều người không hiểu sao lại có chuyện ”nhất bên trọng nhất bên khinh” này. Hay là Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A là do Tập đoàn kinh tế tư nhân đầu tư, còn 5 bậc thủy điện mới đề xuất thay cho Đồng Nai 8 đã bị hủy là do tỉnh Đồng Nai đề xuất ? Hy vọng lí do này không thực có, vậy thì lí do thực có là gì trong nền kinh tế thị trường này ?