“Biết không nói, không biết không hỏi”

TẢN MẠN MÔI TRƯỜNG

Thứ Năm, 16/12/2010 | 10:12:00 AM

Đó là câu “sấm” truyền từ xa xưa ở Đền Cao - huyện Chí Linh tỉnh Hải Dương - mà đến nay vẫn chưa có ai cắt nghĩa được. Đền Cao còn một quần thể trên 5 chục cây lim xanh nhiều trăm năm tuổi đang được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam xem xét công nhận cây di sản vào đầu năm tới.

Nguyễn Đình Hòe, VACNE

Đền Cao thờ 5 chị em Đại Tướng quân họ Vương giúp vua Lê Đại Hành đánh thắng giặc Tống trên sông bạch Đằng vào thế kỷ thứ X, thuộc xã An Lạc, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Đền được xây dựng từ năm 981 và được trùng tu nhiều lần. Đền Cao còn một quần thể trên 5 chục cây lim xanh nhiều trăm năm tuổi đang được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam xem xét công nhận cây di sản vào đầu năm âm lịch Tân Mão sắp tới. Từ lâu đền Cao đã lưu truyền câu “sấm” trong dân gian khá linh thiêng và bí ẩn mà người đời chưa thể lý giải: “ Biết không nói, không biết không hỏi”⁽¹⁾. Rất nhiều người thuộc lòng câu “sấm” này nhưng chẳng ai hiểu là gì.

Đền Cao có rất nhiều điều vĩ đại và kỳ bí. Ngôi đền nhỏ bé được xây dựng một ngàn ba mươi năm trước, đến nay chỉ phải trùng tu mấy lần do thời gian hủy hoại mà không hề bị tàn phá do chiến tranh, bom đạn và những lần thay đổi triều đại trong quá khứ. Trong thời gian dài dằng dặc đó, có biết bao đền đài nguy nga, biết bao chùa chiền hay cung điện hoành tráng đã ra tro cả. Tọa lạc trên một ngọn đồi nhỏ cao chưa đầy 50 m, ngôi đền nhỏ bé này với bầy ngựa đá voi đá cũng nhỏ bé, trên ngàn năm qua vẫn bình yên cả trên thực tế lẫn trong lòng dân. Điều đó có lẽ là minh họa tuyệt vời cho một nhận định của người xưa được ghi trong thần tích của đền: “Núi không cần cao, nếu có Tiên ở thì là Linh Sơn, Đền không cần nguy nga tráng lệ, nếu có Thần ở thì là Linh Từ”. Đền Cao đã chứng minh một chân lý bất diệt: sự linh thiêng chính là ở sự tôn kính trường tồn trong lòng người dân chứ không phải ở giá trị vật thể của Ngôi Đền.

Đền Cao thờ 5 chị em Đại tướng quân họ Vương giúp vua Lê Đại hành đánh thắng quân xâm lược nhà Tống trên sông Bạch Đằng. Sau khi thắng trận, 5 vị tướng đều không nhận thụ phong của Vua mà cùng nhau hóa trong một ngày. Đến nay mộ của các Ngài vẫn còn nguyên vẹn tại địa phương. Quả thật trên đời ít có gì thiêng liêng và kỳ bí hơn Sự Kiện này. Điều đó lại chứng minh cho một chân lý nữa: sự vĩ đại của một con người không phải ở chỗ người ấy sống lâu, tài sản đồ sộ, quyền cao chức trọng, hay được xưng tụng lẫy lừng, mà ở chỗ con người ấy làm được gì cho dân cho nước. Thử xem trong lịch sử dân tộc ta, ngoài Thánh Gióng ra, liệu còn ai có thể sánh với các Ngài nữa không?

Trong không gian xanh mát và u tịch dưới tán lim xanh cổ thụ, trong làn gió heo may lành lạnh cuối thu quện với mùi cơm mới thoảng bay lên từ các căn bếp trong thôn, sự yên bình, ngăn nắp và quy củ của An Lạc dường như là một sự kỳ bí nữa. Trên gương mặt của mỗi người dân An Lạc, có thể thấy phảng phất nét anh hùng mà giản dị của 5 vị Tướng quân xưa. Bạn hãy tĩnh lặng, xin hãy tĩnh lặng mà cảm nhận cái hào hùng mà giản dị ở mỗi người dân An lạc, cái kỳ bí mà thánh thiện ở Đền Cao cũng như các ngôi đền khác ở An Lạc. Rồi bạn sẽ ngộ ra nhiều điều mà không ngôn từ nào có đủ để chuyển tải đến bạn được. Đúng như một nguyên lý Thiền học đã nói: “muốn nói nhiều, hãy nói ít thôi; muốn nói ít thì hãy đừng nói gì nữa”. Trước bao điều kỳ bí và vĩ đại ở Đền Cao, muốn NGỘ ra nhiều chân lý thì đúng là cần phải “biết không nói, không biết không hỏi”./.

Chú thích:

(1) Di tích, thắng cảnh Chí Linh.Ttrích lại:http://www.vacne.org.vn/default.aspx?newsid=4690

Các tin khác

QUYẾT BẢO VỆ

(20/04/2024 11:18:PM)

NGƯỜI THANH LỊCH

(15/04/2024 09:45:PM)

Cây Nghiến Di sản Lâm Bình

(08/04/2024 11:42:AM)

TÂM THƯ TƯ BẢN

(01/04/2024 11:09:AM)