Tọa đàm luật thủ đô: Xử phạt vi phạm trong lĩnh vực môi trường – Những vấn đề cần đặt ra
(VACNE) - Sáng ngày 19/11/2025, tại Trường quay Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội, Tiến sỹ Trần Văn Miều, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã tham gia buổi Tọa đàm: “Luật Thủ đô: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường – Những vấn đề cần đặt ra”.
Tiến sỹ Trần Văn Miều cho biết, Luật Thủ đô năm 2024 có hiệu lực từ tháng 1/2025 với mục tiêu tạo ra bước chuyển mới trong công tác quản lý đô thị, đặc biệt là lĩnh vực môi trường. Đây vốn là vấn đề ngày càng cấp thiết tại Hà Nội. Nghị quyết 08/2025/NQ-HĐND được Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội thông qua ngày 29/4/2025 quy định mức tiền phạt đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trên địa bàn thành phố, có hiệu lực từ ngày 01/9/2025 được xem là công cụ pháp lý đầu tiên nhằm cụ thể hóa khoản 1, Điều 33, Luật Thủ đô 2024. Nghị quyết được kỳ vọng sẽ siết chặt kỷ cương, văn minh đô thị và thay đổi nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để triển khai được những quy định này cũng đặt ra không ít thách thức.
Trong chương trình Toạ đàm, Tiến sỹ Trần Văn Miều đã phân tích làm rõ, mặc dù, Thành phố Hà Nội đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đồng thời thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, tuy nhiên, mức độ ô nhiễm của Hà Nội vẫn ở mức cao, các hành vi vi phạm vẫn gia tăng và khó xử lý. Các hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường ở Hà Nội, sảy ra chủ yếu trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai; ô nhiềm môi trường đất, nước, không khí, tiếng ồn; quản lý chất thải rắn sinh hoạt; nạn tắc đường và văn hóa giao thông; ngập úng…Sở dĩ, các hành vi vi phạm trong lĩnh vực môi trường ở các thành phố lớn như Hà Nội thường phát sinh nhiều và khó giải quyết là do: Nhận thức của người dân chưa đầy đủ; công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch còn bất cập; việc xử lý các hành vi vi phạm còn chưa nghiêm dẫn đến người dân “nhờn luật”; người dân còn có tâm lý “duy tình nhiều hơn duy lý” và chưa có đầy đủ lối sống văn minh đô thị…
Tiến sỹ Trần Văn Miều đồng tình cao với việc, Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội đã ban hành Nghị quyết 08/2025/NQ-HĐND, ngày 29/4/2025 quy định về mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trên địa bàn Thành phố. Nghị quyết này có ý nghĩa quan trọng và cấp thiết nhằm siết chặt kỷ cương, văn minh đô thị và nâng cao hiệu quả quản lý. Đặc biệt, Hội đồng nhân dân Thành phố đã nâng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường lên gấp hai lần so với Nghị định số 45/2022/NĐ-CP, ngày 07/7/2022 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Việc tăng mức xử phạt nhằm giáo dục ý thức trách nhiệm của người dân và đảm bảo nguyên tắc “ai làm tổn hại môi trường phải có trách nhiệm khắc phục”, việc tiền xử phạt đưa vào ngân sách quản lý một cách công khai, minh bạch để chi cho phát triển môi trường Thủ đô bền vững.
Để đưa Luật Thủ đô cũng như Nghị quyết 08 vào cuộc sống cần có các giải pháp đồng bộ sau: (1) Đẩy mạnh công tác truyền thông phổ biến để người dân biết, hiểu, tham gia hoạt động, giám sát và thụ hưởng thành quả; (2) Phát huy vai trò các cơ quan truyền thông đại chúng, hệ thống truyền thanh cơ sở và các đoàn thể nhân dân, độ ngũ tuyên truyền viên và báo cáo viên; (3) Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách khuyến khích người dân xử dụng phương tiện giao thông công cộng và dùng xe điện; (4) Tăng cường kiểm tra, giá sát, xử phạt vi phạm; (5) Chỉnh trang đô thị theo hướng văn minh, thông minh, sáng - xanh – sạch – đẹp – an toàn./.