Câu chuyện bà Hà Thị Diệu Viên - Phó Tổng quản lý Silk Sense Hoi An River Resort, chia sẻ tại diễn đàn “Du lịch Việt Nam - Chuyển đổi xanh để phát triển bền vững” chiều 12/4, cho thấy hiệu quả thiết thực mang lại từ chuyển đổi xanh trong du lịch.
Trong cả nghìn khách sạn ở Hội An (Quảng Nam), Silk Sense Hoi An là một trong những đơn vị tiên phong thực hiện thí điểm xây dựng “khách sạn xanh”. Bà Diệu Viên kể rằng đó là một quá trình, từ thiết kế, áp dụng vào thực tiễn và chi tiết hóa,... trong đó có việc hạn chế tiến tới loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng rác thải nhựa.
Với sự hướng dẫn của cơ quan quản lý du lịch địa phương, bằng 70 tiêu chí do chính Silk Sense Hoi An tự xây dựng, chắt lọc, đến tháng 9/2023 khu nghỉ dưỡng đã không còn rác thải nhựa.
Một khu nghỉ dưỡng xanh, sạch, không sử dụng nhựa dùng một lần tại vịnh Vân Phong, Nha Trang. Ảnh: Ngọc Hà
Theo bà Diệu Viên, quá trình triển khai đối diện với 3 thách thức: người lao động, nhà cung cấp và khách du lịch. Về người lao động, do 80% là người địa phương nên sau khi vận động, việc ký cam kết không sử dụng rác thải nhựa rất thuận lợi. Từ đó, họ còn lan tỏa đến các thành viên trong gia đình.
Phía nhà cung cấp, khu nghỉ dưỡng vừa kêu gọi đồng hành, vừa yêu cầu không mang rác thải nhựa đến khách sạn, tiến tới bắt buộc phải làm đúng quy định.
Đối với khách du lịch, họ có quyền được hưởng thụ môi trường xanh nhưng cũng phải có trách nhiệm để giữ gìn, tuân thủ. Bà Diệu Viên cho hay, ban đầu khách chưa cảm nhận được đó là việc phải làm, nhưng sau thời gian lưu trú dần đã chuyển biến, không mang theo rác thải nhựa, hoặc mang đến rồi mang về để tái sử dụng.
Với những rác thải còn tồn, khách sạn có kho phân loại và ký hợp đồng với các công ty có chức năng xử lý, không đưa ra môi trường.
Nhờ đó, năm qua, khu nghỉ dưỡng đã giảm được 80.000 chai nhựa dùng một lần, bớt đi 10 tấn rác thải nhựa ra môi trường. Hơn tất cả, đó là sự tự hào khi 100% phản hồi từ khách lưu trú có cảm nhận tốt đẹp và nhớ đến không gian xanh nơi đây. Qua đó, chia sẻ lan tỏa thông điệp về du lịch xanh, phát triển bền vững.
Chuyển đổi du lịch xanh là cả một hành trình dài. Như đại diện khu nghỉ dưỡng trên thừa nhận, Silk Sense Hoi An chỉ là 1 trong 20 doanh nghiệp đạt chứng nhận du lịch xanh theo tiêu chí Bộ du lịch xanh Quảng Nam. Cần có sự chung sức của các đơn vị khác, của cả cộng đồng để biến Hội An trở thành điểm đến xanh.
TS. Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý Trung ương cho rằng, trong chiến lược của các bộ, ngành, địa phương, trong những lĩnh vực được cho là trọng tâm trọng điểm của chuyển đổi xanh tại Việt Nam như xanh hóa đầu tư, xanh hóa tiêu dùng, xanh hóa chính sách, xanh hóa lối sống, xanh hóa sản xuất kinh doanh,… thì một trong những lĩnh vực mà chương trình hành động của Việt Nam cần nhấn mạnh là du lịch.
Du lịch là ngành cần chuyến đổi xanh nhất vì đây là lĩnh vực đỉnh cao trong phục vụ (trực tiếp) con người. Đó còn là câu chuyện của cạnh tranh điểm đến, là hình ảnh quốc gia.
Nay khách du lịch giờ cũng đã khác, TS. Võ Trí Thành nhận xét. Lối sống, cách tiêu dùng, cách hưởng thụ đã thay đổi.
Dẫn khảo sát năm 2022 của Expedia Group, ông Thành cho hay 90% du khách, đặc biệt là với thế hệ trẻ, gen Z, không chỉ quan tâm đến việc trải nghiệm, khám phá, tận hưởng của cá nhân, không chỉ đòi hỏi xanh mà bản thân họ cũng muốn đóng góp vào sự phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, cho cộng đồng,... ngay trong quá trình đi du lịch.
“Họ lựa chọn du lịch bền vững, đặc biệt là chuyến đi giảm ‘dấu ấn’ môi trường, giúp hỗ trợ kinh tế và văn hóa địa phương, đồng thời có cơ hội khám phá các điểm đến mới”, ông nói.
Khách du lịch tham gia nhặt rác tại bãi biển Phan Thiết. Ảnh: Vietluxtour
"Xanh hóa" du lịch cần sự chung tay của các bên
Là tổ chức tham gia đồng hành một số dự án liên quan đến giảm thiểu rác thải nhựa, thúc đẩy bảo tồn động vật hoang dã và du lịch dựa vào thiên nhiên có trách nhiệm, Phó Trưởng đại diện thường trú UNDP (Chương trình Phát triển Liên hợp quốc) tại Việt Nam, ông Patrick Harvemann, cho rằng, quá trình chuyển đổi xanh trong du lịch ở Việt Nam cần tập trung vào 4 yếu tố: quy hoạch xanh; quản lý điểm đến hiệu quả; du lịch không rác thải nhựa và carbon thấp; du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên.
Đồng tình với chia sẻ của ông Patrick, TS. Võ Trí Thành lưu ý quá trình “xanh hóa” du lịch cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, đặc biệt là vai trò của khách du lịch, doanh nghiệp và cộng đồng điểm đến. Nhưng quan trong là phải đảm bảo hiệu quả lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Theo ông Phùng Quang Thắng, Phó Chủ tịch Hội Lữ hành Việt Nam, quá trình chuyển đổi xanh trong du lịch là dài hạn, cần chuyển đổi từ cái nhỏ. Cùng với đó, việc chung tay cùng xây dựng điểm đến xanh là rất quan trọng.
Thách thức hiện nay, dưới góc nhìn của cơ quan nghiên cứu nhà nước về du lịch, TS. Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, chỉ ra rằng, đó là nhận thức chưa đầy đủ về tăng trưởng xanh và phát triển du lịch bền vững; thiếu cơ chế và hướng dẫn cụ thể; vấn đề tài chính và đầu tư vào các giải pháp xanh.
Nhưng trong quá trình triển khai trong thực tiễn, ông Lương Thành Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm CEO của VietSolutions - đơn vị cung cấp giải pháp cho các khách sạn, phân tích, nhận thức về chuyển đổi xanh đã đủ thấm, ngấm, nhưng từ nhận thức tới hành động gặp trở ngại chính là vấn đề tài chính, nhất là khi du lịch vừa hồi phục sau dịch Covid.
Ông dẫn chứng, để hạn chế rác thải nhựa, các khách sạn loại bỏ chai mỹ phẩm nhỏ mà chuyển sang dùng chai lớn, phải mua giá treo,... với các hệ thống khách sạn cả nghìn phòng, chí phí bỏ ra là không hề nhỏ.
Tuy nhiên, TS. Phạm Lê Thảo, Phó trưởng Phòng Quản lý lữ hành (Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam), đặt vấn đề, quan trọng hơn cả là nghiên cứu, xây dựng bộ tiêu chí, tiêu chuẩn về du lịch xanh để triển khai đồng bộ. Cơ quan này đã tìm hiểu, xây dựng được bộ tiêu chí đánh giá tăng trưởng xanh của điểm du lịch, được một số đơn vị đưa vào áp dụng.
Thế nhưng, bà Phạm Lê Thảo cho rằng, hiện có rất nhiều tiêu chí do các bộ, ngành ban hành, nên cần thiết phải có bộ tiêu chí chính thống mang tính quốc gia, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng. Từ đó, mới xác định được thế nào là xanh với môi trường, với hạ tầng, với sản phẩm du lịch để áp dụng thống nhất.
Ngọc Hà